. بهرمندی این شهرستان از پتانسیل‌های ویژه‌ای در زمینه کشاورزی از جمله زمین‌های حاصل‌خیز که غالبا به‌صورت دشت، امکان بهره‌مندی از شریان‌های خروجی سد دز، اقلیم نسبتا معتدل و گرم برای گیاهان سرمادوست و گرما دوست، نیروی انسانی متشکل از کشاورزان باتجربه و جوانان تحصیل کرده در این بخش، موقعیت ترانزیتی مناسب این شهرستان برای صادرات محصولات خود به دیگر استان‌‌ها همواره برای تولید کننده گان بخش خصوصی و دولتی حائز اهمیت بوده است.

بخش کشاورزی به عنوان بخش پایه و استراتژیک  اقتصاد، تامین کننده غذا و مواد اولیه برای سایر بخش ها است.در صورت فعالیت مفید این بخش است که زمینه فعالیت و پیشرفت سایر بخش ها تهیه شده و کشور به سوی پیشرفت سوق می یابد. شهرستان دزفول به‌عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور نقش مهمی در تامین مرکبات، صیفی‌جات و غلات کشور دارد که در برخی موارد دارای توانایی رقابت در بازار صادرات کشور هستند. بهرمندی این شهرستان از پتانسیل‌های ویژه‌ای دز زمینه کشاورزی از جمله زمین‌های حاصل‌خیز که غالبا به‌صورت دشت، امکان بهره‌مندی از شریان‌های خروجی سد دز، اقلیم نسبتا معتدل و گرم برای گیاهان سرمادوست و گرما دوست، نیروی انسانی متشکل از کشاورزان باتجربه و جوانان تحصیل کرده در این بخش، موقعیت ترانزیتی مناسب این شهرستان برای صادرات محصولات خود به دیگر استان‌‌ها همواره برای تولید کننده گان بخش خصوصی و دولتی حائز اهمیت بوده است. با این حال این شهرستان به منظور پیشرفت در بخش کشاورزی و کسب توانایی رقابت با سایر استان‌های پیشتاز در این حوزه با مشکلات و موانع جدی روبروست که عدم توجه به آنها در درازمدت می‌تواند تهدید‌های جدی را متوجه کشاورزی این شهرستان کند:

• سرمایه‌گذاران بخش خصوصی رغبتی برای سرمایه‌گذاری در حوزه کشاورزی شهرستان را ندارند: متاسفانه علیرغم وجود سرمایه‌‌گذاران بومی این شهرستان، تمایلی برای فعالیت در بخش کشاورزی از طرف این افراد دیده نمی‌شود. عدم ثبات بازار کشاورزی، ارتباط ضعیف نهادهای مسئول با این افراد جهت تشویق به سرمایه‌گذاری، عدم استفاده از متخصصین و محققین مرتبط، پشتیبانی سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی دولتی، عدم حمایت دولت در صورت ورشکسته شدن تولیدکننده‌گان و نیز ساماندهی و تسهیل صادرات محصولات تولید شده شاید دلیلی بر بی رغبتی این سرمایه‌گذاران باشد. به نظر می‌رسد که نهادهای مسئول باید ارتباط نزدیک‌تری با این سرمایه‌‌ گذران داشته باشند تا با توجیه اقتصادی، حمایت مادی و معنوی خود روند سرمایه‌گذاری این افراد در بخش کشاورزی شهرستان را تسهیل کنند.
• آموزش‌های لازم و به روز مرتبط با کشاورزی به کشاورزان داده نمی‌شود: متاسفانه، علیرغم وجود نیروهای جوان و تحصیل کرده در بخش کشاورزی شهرستان دزفول، اما کشاورزان منطقه از وجود شرکت‌های مشاوره‌ای کشاورزی در بخش خصوصی رتج می‌برند و همین عامل سبب افزایش‌ هزینه‌های کاشت، داشت و برداشت محصول، افزایش مصرف نهاده‌های کشاورزی کاهش عملکرد گیاهان زراعی، کاهش کیفیت محصولات تولیدی و بازارپسندی نامناسب، گرایش کشاوزان به علت نااگاهی به کشت محصولاتی که صرفه اقتصادی چندانی ندارند، می‌شود.
• استفاده از سیستم آبیاری سنتی زمین‌های شهرستان دزفول: مدیریت آب در بخش کشاورزی نقش مهمی در اشتغال پایدار و ایجاد یک سیستم مدون و پایدار کشاورزی دارد. متاسفانه سیستم آبیاری محصولات کشاورزی در این شهرستان عمدتا به‌ صورت غرقابی و جوی‌پشته‌ای بوده که می‌تواند بدترین سیستم آبیاری از جهت افزایش مصرف آب و هدر روی آن داشته باشد. در نتیجه استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و بارانی می‌تواند نقش مهمی در کاهش مصرف آّب، مدیریت مصرف آب و در نتیجه افزایش سطح زیر کشت، کاهش هزینه‌های جاری کشاورزان و بنابراین افزایش عملکرد محصولات زراعی به دلیل تهیه بهتر آب مورد نیاز می‌شود. در این زمینه نیاز جدی به حمایت‌های دولتی برای کشاورزان جهت تغییر سیستم آبیاری خود احساس می‌شود.
• توسعه سازه‌های گلخانه‌ای در شهرستان وضعیت مطلوبی ندارد: با توجه به بحران آب در کشور و نیز تقاضای بالا برای غذا، تولید محصولات کشاورزی در مزرعه و فضای باز پاسخ‌گوی تقاضاهای موجود را نخواهد داشت. از این رو توسعه گلخانه‌ها جهت بهره‌وری بهتر از آب و زمین کشاورزی و افزایش تولید نقش مهمی دارد. متاسفانه به دلیل هزینه‌بالای این سازه‌ها، عدم تخصص و تجربه کافی در این زمینه، تسهیلات سرمایه‌ای گران قیمت بانک‌ها و عدم تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری در این بخش مشکلات جدی توسعه سازه‌های گلخانه‌ای به وجود اورده است. احداث گلخانه‌های پیشرفته سبزی و صیفی، گیاهان دارویی و سایر محصولات کشاورزی می‌تواند به ایجاد اشتغال پایدار کمک کند و سهمی از صادرات محصولات کشاورزی به کشور همسایه یعنی عراق و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس را برای این شهرستان کسب کند.
• ارتباط تنگاتنگی بین جهاد کشاورزی، مرکز تحقیقات کشاورزی و سایر بخش‌های ترویجی با کشاورزان وجود ندارد: کشاورزان منطقه جهت استفاده از روش‌های نوین کشاورزی نیازمند آموزش و نظارت این سازمان‌ها هستند تا بتوانند محصولی با کیفیت و عملکرد بالاتری تولید کنند. عدم ارتباط این نهادها با کشاورزان و نیز استفاده از ناظرین کم تجربه و در برخی موارد آموزش ندیده سبب می‌شود تا کشاورزان نتوانند محصولی سالم، با کیفیت و عملکرد مطلوب تولید کنند. این امر می‌تواند سبب هدر روی منابع آب و خاک، توان نیروی انسانی و مالی کشاورزان شود و در درازمدت به بی میلی کشاورزان به فعالیت کشاورزی منجر می‌‌شود. از طرفی تامین کننده‌گان نهاده‌های کشاورزی (سم، کود و بذر) از این فرصت استفاده کرده و به دلیل عدم تجربه و علم کافی خود، زیان‌های مالی زیادی متوجه کشاورزان می‌کنند.
• صنایع بسته‌بندی و تبدیلی برای محصولات کشاورزی در شهرستان وجود ندارد: بدون شک می‌توان گفت شهرستان دزفول  یکی از بزرگترین تولید کننده‌گان مرکبات کشور است. به دلیل عدم وجود صنایع بسته بندی مناسب برای مرکبات تولید شده، فرصت صادرات این محصولات با کیفیت از تولیدکننده‌گان گرفته می‌شود و در عوض فرصتی برای دلالان بخش کشاورزی فراهم می‌شود. همچنین صنایع تبدیلی برای مرکبات و نیز گیاهان دارویی در این شهرستان یک نیاز جدی و فوری است تا فرصت‌های شغلی جانبی که در کنار تولید این محصولات ایجاد می‌شوند از بین نروند.
• عدم وجود شرکت‌های دانش بینان در حوزه کشاوزی: با توجه با پتانسیل بالای شهرستان دزفول دز حوزه تولید محصولات کشاورزی و نیز اساتید و محقیقن دانشگاهی، شرکت‌های دانش بنیان می‌توانند در تولید و انتقال تکنولوژی به این شهرستان جهت تولید گیاهان زینتی و مثمر از راه کشت بافت یا دیگر طرح‌های پژوهشی که جنبه اقتصادی دارند، سهم بسزایی در اشتغال زایی داشته باشند. این امر نیازمند مشارکت جدی محققین و اعضای هئیت علمی دانشگاه‌هاست تا بتوانند تخصص و تجربه خود را در این زمینه به‌کار گیرند.
• دامداری صنعتی دزفول و شغل‌های جانبی آن: در کنار یک دامداری صنعتی، صنایع پایین دستی نظیر تولید فراورده‌های لبنی و گوشتی، تولید خوراک دام و طیور، ریسندگی و بافندگی و … سهم بسزایی در کاهش بیکاری دارند. با توجه به پتانسیل این شهرستان در زمینه تولید علوفه و نیازهای دام، رشد مناسبی در این حوزه دیده نمی‌شود.

آنچه مهم است این است که توسعه و رونق صنایع با یک ابزار میسر نمی‌شود بخصوص بخش کشاورزی که به دلیل بهره وری پایین و داشتن ریسک‌های خارج از کنترل همواره به چندین ابزار حمایتی در کنار اعطای تسهیلات ارزان قیمت احتیاج دارد. بنابراین موتور محرک سرمایه گذاری بخش خصوصی در کشاورزی همان پشتیبانی سرمایه گذاری های زیربنایی دولت است. همچنین افزایش هدفمند میزان تسهیلات سرمایه ای بانک ها بویژه از نوع  ارزان قیمت می تواند موجب بهبود سرمایه گذاری در بخش کشاورزی باشد.  لذا رفع مشکلات و موانع بخش کشاورزی شهرستان یک حمایت و هماهنگی همه جانبه‌ از طرف مسئیولین بخش جهاد کشاورزی، مراکز تحقیقات کشاورزی شهرستان، سرمایه گذاران بخش خصوصی و محققین و اعضای هئیت علمی دانشگاه‌ها می‌طلبد تا بتوانند مسائل زیرساختی، مسائل اقتصادی، مسائل فنی و مدیریتی، مسائل حمایتی و موانع انگیزشی و نگرشی در جهت استفاده از این پتانسیل‌های موجود و  ایجاد اشتغال پایدار را رفع کنند.

عزت اله کریمی

لینک کوتاه: http://bidardez.ir/?p=162