ما و آوینی

آوینی را اغلب با روایت فتح شناخته ایم/قلم آوینی در این زمینه به دلیل انس با قرآن و سایر متون دینی و همزمان تنفس در فضای روز بسیار قوی و صف شکن است.می گفت «حزب الهی می تواند ابزار مدرن را به استخدام آرمان خود درآورد»

آوینی را اغلب با روایت فتح شناخته ایم. تا آنجا که من به خاطر می آورم –و اگر روایت فتح را استثنا کنیم- باید اذعان کرد که سایر وجوه فرهنگی آوینی اعم از اندیشه و بیان و قلمش در سوره –و بخصوص آن جاهایی که برای جبهه مقابل سوزاننده است- چندان بین ماها مطرح نبود. چون نه دسترسی داشتیم و نه نیازی احساس می کردیم. سال ها گذشت تا با علنی شدن پروژه استحاله فرهنگی، ارزش آنچه آوینی می گفت مشخص شد.

من نمی توانم در چند خط از تمام آنچه که از اوینی به میراث برده ام بگویم. بهتر است سه مورد را سوا کنم بلکه حق مطلب ادا شود.

اول از همه تبیین نسبت بین سلوک فردی و اجتماعی(بخوانید فرهنگی) است. آوینی در این زمینه و برای من و امثال من، رهیافتی بدیع به ارمغان آورد که البته آن را باید نمی از دریای وجود خمینی(روحی فداه) دانست. اما اول کسی که که این نسبت را به منصه ظهور رساند و برای عموم علنی کرد آوینی بود. می توان گفت بعد از آوینی و با غور در اندیشه های آوینی بود که بچه های جبهه فرهنگی اندک اندک راه را پیدا کردند، وگرنه هیچ بعید نبود که امروز همچنان دربند ظواهر مانده باشیم و به مشغولیت هایی کم دامنه و کم اثر یا خنثی دلخوش کرده باشیم.

دوم خلق تعبیرات و اصطلاحات روشن گرانه و انقلابی است. قلم آوینی در این زمینه به دلیل انس با قرآن و سایر متون دینی و همزمان تنفس در فضای روز بسیار قوی و صف شکن است. این را هم باید قدرت ذاتی اسلام دانست که گاهی با یک کلمه به جنگ دیگر اندیشه ها می رود. وقتی آوینی می گفت «حزب الهی می تواند ابزار مدرن را به استخدام آرمان خود درآورد»، انگار که با همین یک جمله از دعوای بیهوده سنت و مدرنیسم عبور می کرد و صد کیلومتر آنطرف تر خاکریز می زد. نوشته هایی که از آوینی باقی مانده سرشار از این عبارات است که همچنان به کار می آید. لبته حالا که بسیاری از معماها حل گشته فهم بعضی مسائل آسان شده ولی به یاد داشته باشیم که همیشه اینچنین آسان نبوده است. و زمانی بود که آوینی با یک کلمه یا ترکیب تازه گره گشایی می کرد.

سوم پرده برداری از حقیقتی که در جبهه های نبرد حق علیه باطل ظهور کرده بود و مفهوم «گنج بودن» و «نعمت بودن» دفاع مقدس را معنی می بخشید. حقیقت همواره واضح و عریان نیست. آوینی نشان داد که آنچه از مجاهدت علما و سلوک عرفا و ریاضت سالکان مقصود و مراد بوده به پاک ترین و حق مدارانه ترین و بی پیرایه ترین شکل ممکن در دفاع مقدس تجلی یافته است و لذا روایت فتح تلاشی است برای بازنمایی رازی که شهدا در گوش انسان معاصر زمزمه کردند. با ظهور این «شیران روز و پارسایان شب» دکان بسیاری از مدعیان و بازیگران هم تخته می شد.

من خودم و نسل خودم را همواره مدیون او می دانم. از آوینی بسیار آموخته ام و می آموزم و هر روز بیشتر خود را به او و امثال او علاقه مند می بینم.

نویسنده: کوره پز